Bu soraga jogap köplenç "tagtany dyrnaklaýan dyrnaklar" diýilýär. Emma newrologiýa bilen gyzyklanýan alymlar topary, adamyň beýnisine iň köp täsir edýän we biynjalyk edýän sesleri kesgitlemek üçin käbir synaglary geçirmek kararyna geldi. Bu synaglaryň netijesinde tagtada ýüzýän dyrnaklaryň aslynda bu sanawda birinji ýa-da ikinji däldigini anykladylar.

Geçirilen gözlegiň netijesine görä, “Neuroscience” Journalurnalynyň geçen hepde çap edilen sanynda 16 gatnaşyjy MRI enjamyna birikdirildi we 74 dürli ses çaldy we iň köp biynjalyk edenlere ses bermegi haýyş etdi. Ses bermek tamamlanandan soň, iň gaharly sesleriň sanawy aşakdaky ýaly kesgitlenýär;

1. Aýna çüýşedäki pyçak
2. Aýnadaky çeňňek
3. Tagtada hek
4. Aýna çüýşedäki metal hökümdar
5. Tagtany gyrýan dyrnaklar
6. Aýallaryň gykylygy
7. Spiral maşyn
8. Tigiriň tormozlary berkidilýär
9. Aglaýan çaga
10. Buraw

Bulardan başga-da, gatnaşyjylar has ýuwaş sesleri diňlediler. Ses berişligiň netijesinde iň azar beriji hökmünde kesgitlenen sesler aşakdaky ýalydy;
1. El Çarpmak
2. gülýän çaga
3. Gök Gübürdisi
4. suw akymy

Gözlegler ol ýerde saklanmady we bu pikir soralyşyklaryň netijesinde has gyzykly bir zat tapyldy. Gatnaşanlar bu sesleri eşidenlerinde beýnileriniň käbir ýerleri has işjeňleşdi. MRI gözlegleriniň netijesinde, eşidýän seslerimizi gaýtadan işleýän eşidiş korteksinde amigdala (beýnimiziň sebiti) işjeňligi, bozujy täsirine gönüden-göni köpeldi. ses eşidildi.

Topardaky alymlar eşidiş korteksinden ses signallaryna sezewar bolan amigdalanyň 2000Hz bilen 5000Hz ýygylyklarynyň arasynda iň ýokary işjeňlik derejesine ýetendigini gördüler.

Onda näme üçin amigdala bu ýygylyklaryň arasynda has işjeň bolýar? Gözleglere ýolbaşçylyk eden Angliýanyň Nýukasl uniwersitetinden alym Suhbinder Kumar munuň gaty ýönekeý bir mehanizm sebäpli bolup biljekdigini we goşýandygyny aýtdy. "Bu ýygylyk diapazonyndaky gulaklarymyzyň duýgurlygy, tebigaty biynjalyk edýän gygyrýan sesleriň hem bu ýygylyk aralygynda bolmagy bilen baglanyşykly bolup biler".

Öňki gözleglerde alymlar bu ýokary ýygylykly sesleri ýakyn garyndaşlarymyza, şimpanzelere biynjalyk diýip hasapladylar. Olaryň pikiriçe, bu sesler şimpanzeleriň adatdan daşary ýagdaý duýanda gygyrýan seslerine akustiki taýdan meňzeýärdi. Miras galan meýillerimiziň netijesinde her gezek bu ýygylygyň seslerini eşidenimizde, ýyrtyjymyzdan gaçmak we diri galmak instinkti bilen şeýle reaksiýa berýäris. Emma teoretiki taýdan bu düşünje peselýär, ýagny tagtadaky dyrnaklaryň ýabany ýyrtyjylar bilen asla baglanyşygy ýok.

Has soňky gözlegler bilen ýokarda belläp geçen bu teoriýanyň dogry bolmagy ähtimallygy kem-kemden azalýar. Saguinus oedipus diýlip atlandyrylýan ýüpek maýmynlar bilen geçirilen synagda hem ýokary ýygylykly sesleri hem-de ak ses diýip atlandyrýan pes ýygylykly sesleri diňleýän maýmynlaryň özüni alyp barşynyň üýtgemeginiň iki ýagdaýda-da birmeňzeşdigi göründi. Öň hem belläp geçişimiz ýaly, bu tendensiýa adamlarda başgaça ösdi.

Bularyň hemmesinden tapawutly we has ýönekeý başga bir çaklama bar. Käbir alymlaryň pikiriçe, adam gulagynyň fiziologiki gurluşy käbir ýygylyk seslerini fiziki agyrylara sebäp bolup biljek derejede güýçlendirmek ukybyna eýedir. Elbetde, bu agyry şeýle bir güýçli bolsa-da, ony birinji etapda duýup bilmeris, hatda özümiz bilmesek-de, üznüksiz täsir etmek bize täsir edip biler. Bu hakykat bolsa, belki-de bu seslerden dörän dowamly agyry, olary awtomatiki usulda bizar ediji sesler hökmünde kategoriýalaşdyrmaga mejbur edýär.

Psihoakustika pudagyndaky gözlegçiler haýsy sesleri biynjalyk edýändigimizi we näme üçin sebäbini derňeýärler. Belki, bir gün diňleýän seslerimize görä özümizi nähili duýmak isleýändigimizi saýlap bileris